Charlotte: “Over een paar weken verhuizen we naar onze tijdelijke locatie in de oude Militaire Rijbaan op Hekellaan. Zie je al die boeken? Er moet nog veel gepakt worden, maar komt goed hoor!” Deze inspirerende plek midden in het centrum van ’s-Hertogenbosch is méér dan een gebouw met heel veel boeken. Het is een ontmoetingsplek waar Bosschenaren zich kunnen ontwikkelen door inderdaad lekker te lezen, maar ook door het volgen van cursussen, workshops of lezingen op het gebied van kunst, cultuur en literatuur. Charlotte: “Bij Huis73 gaan we voor een samenleving waarin iedereen zich een leven lang kan blijven ontwikkelen. Want door het leren van nieuwe dingen, groeit het zelf vertrouwen van ieder mens.”

Van juf naar leesconsulent

Charlotte richt zich met haar werk bij Huis73 vooral op kinderen en gezinnen. Eerst als leesconsulent, later als projectleider. “Ik was vroeger juf op een basisschool en ik ben dol op lezen, boeken en taal. Mijn eerste rol bij Huis73 als leesconsulent was me dan ook op het lijf geschreven. Ik bezocht allerlei basisscholen in onze stad om de leerlingen te inspireren met leuke boeken en taal. Ik werkte nog steeds met kinderen, wat ik als juf al fantastisch vond, maar dan  volledig gericht op mijn passie voor taal.”

Ieder kind is een taaltalent

“Ieder kind is in basis een taaltalent”, stelt Charlotte. “Dat geloof ik echt. Maar niet alle kinderen starten op dezelfde positie. Het ligt eraan waar je wieg staat. Lazen je ouders je al voor toen je baby was? En hadden ze ook veel verschillende boekjes voor je? Dan is de kans groter dat je als kind ook gemakkelijker leest en er sneller plezier in hebt. Doen je ouders dit niet of minder, misschien omdat ze het zelf nooit leuk vonden of omdat ze simpelweg niet weten hoe belangrijk het is? Dan heb je als kind al snel een taalachterstand.”

Juist in je moedertaal

“We geven ouders natuurlijk niet ‘de schuld’ van een taal- en leesachterstand bij hun kind”, benadrukt Charlotte. “Ja, ouders hebben hier een grote invloed op, maar weinig aandacht voor taal is vaak geen bewuste keuze. Het is eerder onwetendheid of onzekerheid. Bij gezinnen waar niet of nauwelijks Nederlands wordt gesproken, is er bijvoorbeeld vaak een taalbarrière. De ouders slaan het voorlezen dan al vanaf het begin over. Want: ‘ze moeten foutloos Nederlands spreken en schrijven en dat kunnen wij ze hier thuis niet bieden’. Het is een misvatting dat taal alleen maar gaat over hoge schoolscores. Taal helpt om creatief te bezig te zijn door bijvoorbeeld zelf een fantasie of een verhaal te bedenken. Het is positief voor de belevingswereld van een kind. Daarom zeg ik altijd tegen ouders: lees voor in de taal van je hart. Júist in je moedertaal! Daar is helemaal niks mis mee. Kinderen zijn net taalsponsjes. Ze pakken alles heel gemakkelijk op. En daarbij, twee of meerdere talen spreken op jonge leeftijd biedt het kind weer veel nieuwe, andere kansen.”

Alles is taal

Met het project de Voor- en DoorleesExpress helpt Charlotte kinderen die een risico lopen op een taalachterstand of deze al hebben en daardoor op school niet zo goed mee kunnen. Samen met ruim honderd vrijwilligers laat ze kinderen en ouders zien hoe leuk taal kan zijn en hoe ze hier thuis meer mee kunnen doen. Charlotte: “Een vrijwilliger wordt twintig weken gekoppeld aan een gezin. Elke week hebben ze samen een uurtje taalplezier in huis. Eigenlijk richten we ons vooral op de ouders. We geven ze voorbeelden en handvatten om thuis meer met taal te doen. We lezen, spelen spelletjes, knutselen, dansen en zingen. Met lekker weer gaan we naar buiten om herfstblaadjes en eikels te zoeken. Tijdens Sinterklaas pakken we een kookboek en bakken we pepernoten. Alles is namelijk taal. Het gaat niet alleen om lezen en boeken. Taal zit ook in liedjes en spelletjes. Je kunt er op zoveel leuke manieren mee bezig zijn.”

Spelen met Taal & Tablets

Uitdagingen hebben Charlotte en haar vrijwilligers genoeg, want de cijfers liegen er niet om. De taal- en leesvaardigheid van Nederlandse kinderen gaat hard achteruit. En dat is niet alleen zo bij gezinnen waar ouders minder goed Nederlands spreken. “We zien dit ook bij gezinnen waar tenminste één ouder Nederlands als moedertaal spreekt”, vertelt Charlotte.

Binnenkort start daarom het nieuwe project Spelen met Taal & Tablets. Dit project is er voor ouders van jonge kinderen tussen de drie en zes jaar oud. Charlotte: “We richten ons specifiek op gezinnen waar tenminste één ouder Nederlands spreekt. We merken namelijk dat deze groep moeilijker aanhaakt bij de Voor- en DoorleesExpress. In deze gezinnen wordt vaker gedacht ‘ik kan gewoon lezen, daar hebben mijn kinderen en ik geen hulp bij nodig’. Terwijl er ook echt veel kinderen van Nederlandse ouders zijn die risico lopen op een taalachterstand. Vaak omdat er thuis weinig aandacht is voor taal en boeken. Deze kinderen zitten vaak liever met hun neus in een iPad dan in een leesboek.”

Hoe dit project vorm krijgt? Tijdens vijf bijeenkomsten op het kindcentrum krijgen ouders tips over hoe ze samen met hun kind meer tijd kunnen besteden aan taal en lezen. Na elke bijeenkomst krijgen ze een rugzakje met leuke prentenboeken mee naar huis. Ook krijgen ze een afgeschermde tablet te leen. Daarop staan allerlei taalapps en digitale prentenboeken om het taalplezier te vergroten. Doordat we werken met een tablet en fysieke boeken, hopen we een brug te slaan tussen die twee werelden. En omdat de ouderbijeenkomsten plaatsvinden op school, zorgt dit voor binding met elkaar en de school.”

Afsluitend feestje in de bibliotheek

Om de deelnemers van Spelen met Taal & Tablets te laten zien wat de bieb allemaal te bieden heeft, sluiten ze de reeks af met een gezellig feestje in Huis73. Charlotte: “We laten ouders én kinderen kennismaken met de bieb en ons aanbod. We hebben echt heel veel! Van prentenboekjes tot jeugdliteratuur. In allerlei genres en talen. Ook leggen we ouders uit hoe ze voor de kinderen een gratis pasje kunnen aanvragen en hoe je een boek leent en weer terugbrengt. Door hen te inspireren, hopen we dat ze vaker voor een papieren boek kiezen.”

Talenten ontdekken   

“Ik ben trots dat we met onze projecten de kansen voor kinderen gelijker maken”, gaat Charlotte verder. “Ja, de landelijke cijfers zijn zorgwekkend, maar hier in ’s-Hertogenbosch zijn we al heel goed bezig. We krijgen positieve reacties van ouders en kinderen. Het is prachtig om te zien hoe het zelfvertrouwen van een kind kan groeien. Allemaal ook dankzij onze vrijwilligers, we hebben zoveel geluk met deze toppers!  Mocht je nog twijfelen? Ik raad het je aan. De jongste vrijwilliger is achttien en de oudste is in de tachtig. Echt iedereen kan taalplezier brengen. Het is een voorrecht dat ik andere mensen mag helpen om het plezier in taal en lezen te vergroten en hun talent hierin te ontdekken!”